Rozwój technologii internetowych ma niebagatelny wpływ na kształt mechanizmów, które zapobiegają nadmiernemu śledzeniu i profilowaniu użytkowników. Spór o to, która przeglądarka najbardziej szanuje prywatność, jest dyskusją nigdy się wyczerpującą, bezustanną.
Okres dwóch lat w technologiach internetowych i programowaniu to przepaść, która pogłębia dług technologiczny tych firm, które nie nadążają za pionierami. Sporządzenie aktualnego porównania przeglądarek pod kątem prywatność będzie miało sens, raz na pół roku, najrzadziej raz do roku. Dodatkowych czynników jest zbyt wiele, aby jednorazowo rozstrzygnąć ten jałowy spór.
U większości producentów przeglądarek co najmniej jedna rzecz jest jawna – profil rozwoju. W Chrome wyraźnie dominuje ukształtowanie na bezpieczeństwo kosztem prywatności (zamknięty kod przeglądarki, mniej ustawień dotyczących prywatności i bezpieczeństwa niż kiedyś). Gigantowi, który ma ponad 60% rynku przeglądarek, nie przeszkadza to w budowaniu trwałej przewagi, a nawet szkodliwego monopolu.
Firefox (Mozilla)
Firefox idzie swoimi ścieżkami i próbuje walczyć z Chrome większą dostępnością konfiguracji prywatności, otwartością kodu, transparentnością, blokowaniem treści z elementami śledzącymi, skryptów do generowania kryptowalut, a także blokowaniem tak zwanego fingerprint’u, czyli zbierania informacji o konfiguracji przeglądarki i komputera (cyfrowy odcisk „palca”, unikalny identyfikator użytkownika).
Konfigurując Firefox, należy zwrócić uwagę na opcje prywatności i bezpieczeństwa. Dzięki nim można dostosować poziom szczegółowości blokowania ciasteczek, treści z elementami śledzącymi, skryptów do generowania kryptowalut, a także blokadę odcisku palca.
Przeglądarka ma też swoje wady. Na przykład domyślnie włączona jest telemetria. Część użytkowników może zarzucać Mozilli, że przeglądarka jest własnością organizacji non-profit, której finansowanie pochodzi głównie z Google. Dzięki temu Google jest domyślną wyszukiwarką w Firefox, przez co Mozilla dokłada się do monopolu na rynku wyszukiwarek.
Poradnik przeglądarek
Obok Firefoxa jest jeszcze kilka unikalnych przeglądarek, które są skoncentrowane na bezpieczeństwie i/lub prywatności. Opisaliśmy je w tym poradniku dotyczącym: Brave Browser, Bromite, Chrome, Chromium, EDGE, Firefox, GNU IceCat, Iridium, Opera, Ungoogled-Chromium, Safari, Tor Browser, Vivaldi.
Przegląd bezpieczeństwa i prywatności przeglądarek
Teraz dużo mówi się o prywatności w sieci. Więcej niż dotychczas. Pewnie dlatego, że w społeczeństwie coś drgnęło. A może ze względu na RODO? Nowa dyrektywa o ochronie danych osobowych jest stosowana przez sklepy
Brave Browser
No i mamy też Brave Browser, która zbudowana na kodzie Chromium. Już po zainstalowaniu domyślnie blokuje skrypty reklamowe. Dla zapewnienia lepszego bezpieczeństwa nie pozwala ujawniać fingerprint’u. Korzysta z przekierowań na bezpieczniejszy protokół HTTPS, jeżeli wykryje, że serwer zgłasza stronę WWW pod dwoma adresami — nieszyfrowanym HTTP i szyfrowanym HTTPS.
Brave Browser znajdowało się kiedyś na liście polecanych przeglądarek przez wyspecjalizowany w prywatności internetowej portal privacytools.io. Po jakimś czasie została usunięta z listy rekomendowanych aplikacji. Właściciele portalu twierdzą, że przeglądarką Firefox lub Tor Browser są pod pewnymi względami lepsze.
Sporo zastrzeżeń o poufne dane mają autorzy innego portalu spyware.neocities.org. Mówią wprost, że „należy trzymać się z dala od tej przeglądarki”. Zarzucają Brave’owi, że wymusza aktualizacje, których nie da się wyłączyć (przy każdym uruchomieniu pobiera listę aktualnych partnerów). Jest to coś w rodzaju pobierania informacji o aktualizowanych listach reklamodawców, aby lepiej dostarczyć targetowane reklamy. Tych zarzutów wobec twórców przeglądarki Brave jest więcej.
Przeglądarka Brave ma dużą zaletę. Ze względu na fakt, że domyślnie blokuje skrypty z reklamami, potrafi wycinać natrętne przerywniki na YouTube na urządzeniach mobilnych. Brave jest oczywiście dostępne w języku polskim na Windows, Linux i systemy Apple.
Chrome (Google)
Chrome to najbezpieczniejsza i zarazem najbardziej kontrowersyjna przeglądarka. Wygrywa większość zawodów, gdzie eksperci mogą zdobyć ogromne nagrody za znalezienie podatności. Nie bez powodu przeglądarka uznawana przez ekspertów i entuzjastów IT jako najbezpieczniejsza.
Oprócz częstych aktualizacji i skanowania pobieranych plików, Chrome kusi najlepszymi wynikami w penetracyjnych testach bezpieczeństwa. Nawet firma Google zachęca specjalistów do znajdowania luk. Płaci do 30 tysięcy dolarów, aby możliwe było jeszcze lepsze zabezpieczenie i tak dobrze zabezpieczonego Chrome. Pod względem ilości rozszerzeń Chrome Web Store jest numerem jeden.
Chrome to wspaniałe narzędzie do gromadzenia danych o użytkowniku. Dlatego, jeżeli cenisz sobie prywatność, omijaj szerokim łukiem przeglądarkę Chrome (twierdzą eksperci od prywatności w sieci). Domyślnie włączona funkcja wbudowanego antywirusa gromadzi sporo danych dla Google.
Według autorów portalów spyware.neocities.org oraz privacytoo.io przeglądarka Chrome to najbardziej „szpiegowskie” oprogramowanie z dostępnych aplikacji tego typu. Zarzuca się Chrome, że integracja usług Google spowodowała nadmierne zbieranie danych, które są przechowywane na koncie użytkownika.
Bardzo duży niepokój budzi nagrywanie głosu, gdy podłączamy urządzenie do usługi Family Link (odpowiednik kontroli rodzicielskiej). Przeglądarka Google Chrome stale nasłuchuje otwartych mikrofonów na komputerze. Jest to opisane w tej polityce:
Możemy gromadzić informacje o głosie dziecka i inne związane z nim dane dźwiękowe. Jeśli na przykład po zalogowaniu się na dowolnym urządzeniu dziecko skorzysta z głosowych poleceń aktywacyjnych (np. powie „OK Google” lub kliknie ikonę mikrofonu) przy włączonej opcji „Aktywność związana z głosem i dźwiękiem”, na jego koncie zostanie zapisane nagranie mowy lub dźwięków obejmujące również kilka sekund poprzedzających wydanie dźwięku.
Google Chrome profiluje użytkowników na różne sposoby. Tworzy unikalny identyfikator dla każdej przeprowadzanej instalacji. Ten niepowtarzalny identyfikator jest wysyłany do Google przy każdym uruchomieniu przeglądarki, dzięki czemu Google może tworzyć spójną tożsamość użytkownika, podważając jego anonimowość.
Google Chrome to najbardziej bezpieczna, a zarazem jedna z najbardziej pożerających okruchy prywatności.
Bezpieczna przeglądarka, czyli jaka?
Porównywać przeglądarki warto zarówno bez zainstalowanych rozszerzeń, a także dodaniu stosownych pluginów. Takimi są na przykład: uBlock Origin, Ghostery, Disconnect, Privacy Badger, NoScript, Self-Destructing Cookies, AdGuard, ClearURLs (oczyszczanie linków z parametrów śledzących), DuckDuckGo Privacy Essential i pewnie wiele innych, mniej popularnych — można powiedzieć, że niszowych, i które są używane przez geeków prywatności i anonimowości.
Do przeanalizowania przeglądarek pomocne będą strony internetowe, które wskazują na istotne oprogramowanie i rozszerzenia dla przeglądarek, a także narzędzia, które ułatwiają własne testy:
- https://privacytools.io/browsers/
- https://amiunique.org/tools/
- https://webbrowsertools.com/
- https://coveryourtracks.eff.org/
- https://spyware.neocities.org/articles/index.html
Jeżeli natomiast przeglądarki pozwalają na instalację wybranych, ulubionych dodatków, to wybór warto rozstrzygnąć na podstawie:
- Finansowania: z jakich źródeł producent utrzymuje siebie, pracowników oraz projekty?
- Otwartości kodu: czy kod jest dostępny publicznie dla większej transparentności?
- Popularność: bardziej popularne przeglądarki mogą być lepiej dopracowane i szybsze.
- Wsparcie dla urządzeń mobilnych (synchronizacja zakładek).
- Blokowanie reklam na urządzeniach mobilnych (np. Firefox dla Androida umożliwia instalację pluginów, tak jak na desktopie).
- Wydajności (praca z wieloma zakładkami jednocześnie).
- Dodatkowe funkcje według indywidualnego zapotrzebowania.
- Wpadki z przeszłości np. naganne zachowanie producenta w kwestii zbierania danych, wykorzystywania przeglądarki kosztem użytkowników do osiągnięcia nadmiernych korzyści finansowych.
